อิเหนา ตอน ไหว้พระ (บุษบาเสี่ยงเทียน)
อิเหนา เป็นบทพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ 2 ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายถือเป็นสุดยอดวรรณกรรมเรื่องหนึ่งของไทย โดยประพันธ์เป็นบทกลอนเพื่อใช้แสดงละครใน มีผู้นำไปแต่งเป็นเพลงหลากหลาย อาทิ อิเหนารำพัน บัษบาเสี่ยงเทียน และจรกา เป็นต้น
เรื่องย่อ
อิเหนา ตอนบุษบาเสี่ยงเทียน เป็นตอนหนึ่งในเรื่องอิเหนา เมื่อมะเดหวีบุษบาไปไหว้พระในวิหารบนเขา แล้วเสี่ยงเทียนดูว่าดวงชะตาของนางจะคู่กับอิเหนาหรือจรกา โดยวิธีเสี่ยงทายนั้น ใช้เทียนสามเล่ม เล่มหนึ่งเป็นบุษบา ปักตรงหน้านาง อีกเล่มเป็นอิเหนา ปักทางขวา และข้างซ้ายเป็นจรกา
มะเดหวีสอนให้บุษบากล่าวอธิษฐานว่า "...แม้น...จะได้ข้างไหนแน่ ให้ประจักษ์แท้จงหนักหนา แม้นจะได้ข้างระตูจรกาให้เทียนพี่ยานั้นดับไป..." บุษบาแม้จะอายใจเต็มทีก็จำต้องทำตามมะเดหวี แล้วก็มีเสียงจากปฏิมาว่า"...อันนางบุษบานงเยาว์ จะได้แก่อิเหนาเป็นแม่นมั่น จรกาใช่วงศ์เทวัญ แม้นได้ครองกันจัอันตราย" บุษบาแปลกใจที่พระพุทธรูปพูดได้ อิเหนาเห็นเป็นโอกาสจึงให้น้องไปเป่าเทียนของจรกาจนดับ
มะเดหวีสอนให้บุษบากล่าวอธิษฐานว่า "...แม้น...จะได้ข้างไหนแน่ ให้ประจักษ์แท้จงหนักหนา แม้นจะได้ข้างระตูจรกาให้เทียนพี่ยานั้นดับไป..." บุษบาแม้จะอายใจเต็มทีก็จำต้องทำตามมะเดหวี แล้วก็มีเสียงจากปฏิมาว่า"...อันนางบุษบานงเยาว์ จะได้แก่อิเหนาเป็นแม่นมั่น จรกาใช่วงศ์เทวัญ แม้นได้ครองกันจัอันตราย" บุษบาแปลกใจที่พระพุทธรูปพูดได้ อิเหนาเห็นเป็นโอกาสจึงให้น้องไปเป่าเทียนของจรกาจนดับ
หลังจากนั้นจึงต้อนค้างคาวให้บินว่อน ทำให้เทียนดับหมด จนวิหารมืดมิด แล้วก็ออกมากอดบุษบา นางตกใจส่งเสียงร้องให้ช่วย มะเดหวีให้พี่เลี้ยงไปจุดไฟ ก็เห็นอิเหนากำลังกอดบุษบาอยู่ มะเดหวีจึงต่อว่าด้วยความแค้นใจ ที่อิเหนาทอดทิ้งบุษบาซึ่งเป็นคู่หมั้นหมายมาตั้งแ่ต่เด็กอย่าไมาสนใจใยดี เมื่อพ่อของบุษบายกให้นางแต่งงานกับจรกา ใยจึงมาข่มเหงรังแกเช่นนี้
อิเหนาก็ว่าหาได้ทอดทิ้งไม่ ตัวเขารักบุษบาอย่างสุดหัวใจ เพื่อแสดงความจริงใจจึงถอดแหวนมอบให้บุษบา แต่บุษบาไม่รับ มะเดหวีจึงถอดกำไลของบุษบาไปแลกกับแหวนของอิเหนาแทน
การแสดงชุดนี้ถือเป็นการแสดงนาฏกรรมที่ล้ำค่าควรแก่การชม โดยได้รับอิทธิพลเครื่องแต่งกายและนาฏลีลาจากชวาทั้งยังบรรเลงดนตรีด้วยวง ปี่พาทย์ชวาที่มีความไพเราะเสนาะหู ซึ่งหาฟังได้ยากยิ่งนัก
